Ton Stam Schagen

Zonnen

Wat is er slecht aan?

Een halve eeuw geleden, zo rond 1960 zat iedereen in de zon, zonder zonnebrand of andere beschermende middelen. En het resultaat was dat rachitis, of wel Engelse ziekte, verdween uit Nederland.
En nu, helaas, terug van weggeweest.
Kinderen met een donkere huid zijn er het kwetsbaarst voor, maar steeds meer blonde kinderen hebben rachitis. En steeds meer bejaarden hebben osteoporose-botten.

De oorzaak: Zon-tekort!

Want we zijn vergeten dat de zon onze belangrijkste, zo niet de enige bron van vitamine D is.
Via onze voeding alleen kunnen we nooit voldoende vitamine D binnen krijgen.
Onze huid maakt vitamine D alleen aan als ze verkleurt onder invloed van de zon, dus als je haar onbeschermd blootstelt aan direct zonlicht.

Een laagje zonnebrandmiddel factor 8 verlaagt de vitamine D productie al met 97,5%
Met die zonfobie doen we onszelf dus enorm tekort. Niet alleen onze botten en spieren, maar ook onze geest.
Steeds meer onderzoeken leggen een link tussen vitamine D tekort en Alzheimer, Parkinson, het

chronisch vermoeidheids-syndroom en nog veel meer aandoeningen.

Dit komt omdat vitamine D waarschijnlijk betrokken is bij de aanmaak van neuro-transmitters en ons beschermt tegen ontstekingen en afbraak van zenuwcellen. Het verband tussen vitamine D tekort en depressie is al zo goed als bewezen.

Zo ontdekte hoogleraar biologische psychiatrie Witte Hoogendijk in 2008 dat ouderen met een milde of ernstige depressie een lager vitamine D niveau hebben dan nietdepressieve ouderen.

En omgekeerd: in een Amerikaans onderzoek knapten depressiepatiënten duidelijk op na een maand vitamine D pillen slikken.

Bescherming tegen kanker

In zijn in 2010 verschenen boek Zonnen mag, bekent huidarts Han van der Rhee dat ook hij heeft meegewerkt aan het beeld dat de zon onze vijand is.

Inmiddels is hij hiervan teruggekomen. Een gezonde dosis zon biedt juist een prima bescherming tegen kanker, zo betoogt hij in zijn boek.
Dit wordt ondersteunt door een heleboel onderzoekscijfers: borstkanker, darmkanker, prostaat- en eierstokkanker, non-Hodgkin-lymfoon, ze komen allemaal aantoonbaar minder voor bij mensen die geregeld in de zon zijn geweest. Zelfs melanoom, de gevaarlijkste vorm van huidkanker, lijkt minder vaak voor te komen bij mensen die hun leven lang geregeld onbeschermd in de zon lopen.

Dit komt waarschijnlijk omdat vitamine D ons immuunsysteem versterkt en een remmende werking heeft op kankercellen.

Verbranden

Het enige wat gevaarlijk is, is verbranden, stelt van der Rhee nu. In de zon zitten tot je huid pijnlijk rood wordt is nog altijd schadelijk.
Maar bij wie gebeurt dat?
Niet bij mensen die het hele jaar regelmatig buiten zijn en daardoor geleidelijk een natuurlijk bescherming opbouwen in de vorm van een gebruinde huid.
Het zijn juist die mensen die alleen 2 weken in de zomer fulltime in de zon gaan liggen bakken.
Ze smeren zich wel in en wanen zich zo veilig. Hun zonontwende huid zal echter wel verbranden en dan heb je dus wel een verhoogde kans op huidkanker.

Geluksgevoel

Geniet er dus in het vervolg gewoon maar van om lekker te zonnen, om uw vitamine D peil op te voeren zodat u de winter weer door kan.
En ook omdat het op het moment zelf al zo'n geweldige uitwerking heeft: Dat zalige lome gevoel na een lange dag in de buitenlucht...

De verklaring hiervan schuilt nu eens niet in de vitamine D aanmaak, maar in het feit dat het serotonine-niveau in ons brein snel stijgt als de lichtgevoelige cellen in onze ogen een bepaalde lichtsterkte waarnemen.

Australische onderzoekers hebben aangetoond dat er een rechtstreeks verband is tussen de hoeveelheid tijd die je in de zon hebt doorgebracht en de concentratie van dit gelukshormoon in je bloed. Hoe intenser het licht, hoe groter het effect.
Vandaar dat zoveel mensen 's winters gedeprimeerd zijn, maar dat is weer een ander verhaal.

Hoe zit het nou met
vitamine D?

Onze belangrijkste vitamine D bron is het ultraviolet B licht van de zon. In onze regionen moeten we het daarvoor echt van de zomer hebben.
Van oktober tot half maart staat de zon zo laag dat de ozonlaag de UVBstraling er uit filtert. Maar ook als de zon hoger aan de hemel staat heeft huidarts Han van der Rhee zijn twijfels over de stelling dat een kwartier onbeschermd zonnen per dag genoeg is. Volgens hem moet je voor voldoende vitamine D aanmaak in april en september eerder tachtig minuten zon per dag hebben. Alleen van juni tot en met augustus is, op onbewolkte dagen, een kwartier onbeschermd zonnen genoeg.
Dat wil zeggen: als je een lichte huid hebt. Hoe donkerder de huid, hoe meer UVB je in Nederland nodig hebt om voldoende voorraad op te bouwen voor de winter.

Gelukkig krijgen we ook nog een beetje vitamine D binnen via onze voeding. Het zit o.a. in vette vis, eigeel en lever. Bovendien wordt het sinds de jaren zestig toegevoegd aan margarine en halvarine. Maar om het effect van 10 minuten zomerzon te eve-naren moet je bv. 8 ons tonijn uit blik of een kilo lever wegwerken.

Bijslikken is dus eenvoudiger. Er zijn echter wetenschappers die heel hoge doses bepleiten, maar wees voorzichtig: over-doceren kan!
Met de D3 versie van de vitamine zit u dan wel veiliger dan met de D2 versie, dus let op de verpakking.

4 tips voor veilig zonnen

  1. Begin in het voorjaar je huid te laten wennen aan de zon. Uit allerlei onderzoek is gebleken dat geleidelijke bruining bij mensen met een niet al te zongevoelige huid de beste bescher-ming biedt tegen melanoom.

  2. Voorkom piekbelasting van de huid; zoek op hoogzomerse dagen rond de middag de schaduw op. Verbranden is namelijk wél gevaarlijk.

  3. Wil je langere tijd in de zon blijven, gebruik dan een zonnebrandmiddel, maar pas op: als de huid geen zon gewend is kan je ook ingemeerd ver-branden!

  4. Hanteer als vuistregel: De evolutie heeft bepaald dat onze huidskleur past bij het klimaat waar onze voorouders woonden.
    Blonde Hollanders kunnen doorgaans goed tegen de Hollandse zon, maar hun huid zal snel ver-branden in zuidelijker streken.
    Nederlanders van mediterrane of Afrikaanse afkomst verbranden niet snel, maar lopen in ons land wel een hoog risico op een vitamine D tekort.
Artikel ontleent aan: PSYCHOLOGIE MAGAZINE - 2012

Naar begin pagina...